aannemers en aangenomen werk

Houdt het dan nooit op? Vorige week een bomaanslag in Kampala, Uganda, waar vrienden van mij wonen, opgeëist door islamitische rebellen uit Somalië en nu de moord op een gekidnapte fransman in Mali. Vorige week kreeg ik al een mailtje van de Nederlandse ambassade dat er aanwijzingen waren over mogelijke kidnappingen in de buurt van Ouahigouya, hier 180 km ten noorden. Het werd ons afgeraden daar in de buurt te komen. Een club die zich AQIM (Al Qaida van de Islamitische Magreb) noemt, zou een Amerikaan hebben willen kidnappen of bij gebrek aan een Amerikaan elke willekeurige blanke die voorhanden zou zijn. De moord op de reeds gekidnapte fransman in Mali was een vergelding voor een mislukte bevrijdingspoging van het Franse en Senegalese leger. Waar is dat nou allemaal voor nodig? Hier in Burkina Faso wonen en werken moslims, christenen en animisten vrolijk bij elkaar – er wordt zelfs onderling getrouwd. Op islamitische feestdagen worden christelijke buren en vrienden uitgenodigd en tijdens Kerstmis visa versa. Zo moet het toch ook, of niet dan?

Ik wou een vrolijk mailtje schrijven over hoe hier omgegaan wordt met “aangenomen werk”, maar het bericht over de vermoorde fransman beheerst het nieuws hier – je wordt er niet vrolijk van. Laten we toch maar een poging wagen.

Voorheen hebben we alle bouwwerkzaamheden altijd uitgevoerd in de filosofie van Haparako, namelijk tegelijkertijd opleiden; de bouw wordt feitelijk uitgevoerd door een groep leerlingen die al doende het metselen leren, onder supervisie van een of twee lokale aannemers. Nu we van het trainingscentrum echter een technische middelbare school willen maken, moeten we in aller ijl een aantal klaslokalen, een kantine en een reeks wc’s (meisjes gescheiden van de jongens) realiseren. Dat moet snel gebeuren, want alles wordt gecontroleerd door het ministerie van onderwijs voordat we de benodigde vergunningen krijgen. Om die reden dachten we er slim aan te doen door geen dagsalarissen te betalen, maar het werk per project aan te bieden aan wat lokale aannemers. De onderhandelingen op zich zijn hilarisch; we leggen uit hoe groot een gebouw moet worden, wat er gestuukt moet worden, hoe het dak erop moet etc. De aannemer luistert aandachtig, schrijft niks op, want de meesten zijn ongeletterd, en vertrekt vervolgens om zijn offerte te maken. De volgende dag komt hij dan terug met een briefje, waar wat onduidelijke afmetingen op staan, zoals 12 meter, en een bedrag dat belachelijk hoog is – een half miljoen, 800.000 francs of nog meer. Hoe ze aan die bedragen komen is onduidelijk, want niet gebaseerd op bijvoorbeeld het aantal dagen en het aantal werklui. Dan beginnen de onderhandelingen, het handjeklap zeg maar en bereiken we een bedrag waar we allemaal blij van zijn. Zo wilde een aannemer 250.000 francs hebben voor de bouw van de 8 wc’s en zijn we uiteindelijk uitgekomen op een bedrag van 75.000 francs, nogal een verschil lijkt me.

Het eerste dat de aannemer vervolgens doet is een voorschot vragen, altijd met de reden dat hij levensmiddelen voor zijn familie moet kopen, maar wat altijd gebruikt wordt om zich laveloos te zuipen en een flinke berg gegrild vlees te kopen. Dat vlees eet hij overigens met zijn vrienden op in de kroeg – niet met vrouw en kinderen. De dag na de onderhandelen komt vervolgens niemand opdagen, omdat ze allemaal een kater hebben. ’s Middags in de kroeg kom ik ze dan weer tegen en sommeer ze de volgende dag aan de slag te gaan. Als het werk dan eindelijk begonnen is krijg je het probleem dat het voorschot al opgegeten is en er dus niks meer rest om de werklui, die het feitelijke werk uitvoeren, te betalen. Die komen dan vervolgens weer bij ons klagen dat ze honger hebben. Het is een constant terugkerend tafereel, dat op zich wel vermakelijk is, maar door zijn voorspelbaarheid ook steeds vermoeiender wordt.

Afgelopen zaterdag een zeer vruchtbare vergadering gehad met Gnoumou en een van de broeders, frère Camille, die onze “directeur d’étude” gaat worden en tegelijkertijd Frans, wiskunde en maatschappijleer gaat geven. Die frère heeft duidelijk ervaring en wist ons goed op weg te helpen met het een en ander. Gnoumou noch ik hebben immers ervaring in het opzetten van een middelbare school. Ik denk dat het helemaal goed gaat komen met onze school. Père Bertin heeft me overigens beloofd dat er nog een frère aan Haparako toegevoegd gaat worden, eentje die de lessen voor de elektronicaopleiding gaat verzorgen. Mooi zo, weer een salaris minder, dat komt het budget alleen maar ten goede!

Ik moet trouwens zeggen dat die paters me 100% meevallen. Ik heb het nooit zo op missionarissen gehad, en gezien de vele verhalen die recentelijk in het nieuws zijn over misbruik bij katholieke paters denk ik dat ik daar niet geheel ongelijk in had, maar deze lui lijken zich toch voor een betere wereld in te zetten, zonder eigen belang. Vooral dat laatste is een verademing na alle nare ervaringen met de twee broers, die jarenlang gestolen en bedrogen hebben en waar ik maar niet vanaf kom omdat ze uit het dorp komen. Meer nieuws daarover volgende week als Venance voor de rechtbank moet verschijnen in verband met verduistering. Spannend!